Κανένας από τους επί μέρους κλάδους, τους κρίκους της αλυσίδας, δεν είδε τις δραστηριότητές του να ανταμείβονται θετικά, αφήνοντας έτσι ολόκληρο τον κλάδο σε μια ευαίσθητη οικονομική κατάσταση
Εάν κάνουμε μια κοινωνικο-οικονομική ανάλυση του ισπανικού ελαιοκομικού τομέα, αυτός κατά μέσο όρο της κάθε εμπορικής περιόδου παράγει ένα τζίρο που αγγίζει τα περίπου 6 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ παράλληλα δημιουργεί θέσεις εργασίας που σε ορισμένες περιπτώσεις υπερβαίνουν τα 50 εκατομμύρια σε ετήσιους μισθούς.
Η Ισπανία είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός ελαιολάδου στον πλανήτη, διαθέτοντας περί τα 20 εκατομμύρια στρέμματα ελαιώνων, κατανεμημένων σε ολόκληρη τη χώρα, εκ των οποίων το 68% είναι παραδοσιακοί ελαιώνες, το 22% είναι ελαιώνες υψηλής παραγωγικότητας και οι υπόλοιποι ελαιώνες, περίπου της τάξης του 10% είναι υπέρπυκνης φύτευσης. Επίσης το 70% είναι ξερικοί και μόνο το υπόλοιπο 30% είναι αρδευόμενοι. Στην Ισπανία υπάρχουν σχεδόν 1.000.000 εκμεταλλεύσεις με μέσο μέγεθος που δεν υπερβαίνει τα 30 στρέμματα ανά παραγωγό. Όσον αφορά στον βιομηχανικό τομέα μεταποίησης και επεξεργασίας που συμπληρώνει την αλυσίδα αξίας (chain value), αυτός αποτελείται από περίπου 1.800 ελαιοτριβεία, περίπου 65 πυρηνελαιουργεία και περίπου 25 ραφινερίες.
Σε ένα περιβάλλον όπως το φετινό, όπου η τιμή των εισροών (ηλεκτρικό ρεύμα, λιπάσματα, καύσιμα, κ.λπ.) έχει αυξηθεί εκθετικά, σε συνδυασμό με την πτώση της παραγωγής σε επίπεδα περίπου του ενός τρίτου της δυναμικότητας της χώρας, έχουν βυθίσει ολόκληρο τον κλάδο σε μια κρίσιμη κατάσταση, λόγω δύο βασικών παραγόντων: αφενός την αύξηση του κόστους και αφετέρου τη μείωση των εσόδων. Ο αντίκτυπος αυτών των δύο εξελίξεων είναι σαφής, μεταφραζόμενος σε απώλειες άνω των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ για ολόκληρη την ισπανική επικράτεια, γεγονός που έχει συμβάλει, επίσης, στην αύξηση των επιτοκίων και τη μείωση της πιστωτικής θέσης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Πώς όμως επηρεάζουν όλα αυτά τον κάθε κρίκο στην αλυσίδα αξίας;
Οι παραγωγοί
Ο κλάδος της πρωτογενούς παραγωγής αντιμετώπισε μία σημαντική αύξηση του κόστους, με μειωμένη παράλληλα κατά 50% την ποσότητα της παραγωγής σε σχέση με μια μέση καμπάνια, και κατά 70%, αν αναφερθούμε στη δυνητική παραγωγή των ισπανικών ελαιώνων. Αυτό μεταφράστηκε σε μια μείωση του εισοδήματος, από την οποία δεν κατάφερε να εξαιρεθεί σχεδόν το 90% της εγχώριας ελαιοκαλλιέργειας. Το υπόλοιπο 10% είναι εκείνοι οι ιδιαίτερα αποδοτικοί και παραγωγικοί ελαιώνες, που κατάφεραν να ξεπεράσουν το σημείο ισορροπίας, μέσω της βελτιστοποίησης του κόστους και όσοι διαφοροποιήθηκαν επιτυγχάνοντας με κάποιο δικό τους τρόπο μια διαρκή αύξηση των τιμών των ελαιολάδων τους.
Τα ελαιοτριβεία
Στον τομέα των ελαιοτριβείων/ ελαιουργείων, υπήρξαν δύο επιπτώσεις. Από τη μια πλευρά, οι συνεταιριστικές μονάδες, λόγω της πτώσης της παραγωγής και της αύξησης του κόστους των εισροών, αύξησαν τη συμμετοχή τους στα έξοδα ανά κιλό ελιάς, δηλαδή λιγότερα κιλά και παρόμοιο ή υψηλότερο κόστος. Το γεγονός αυτό, όπως και στην προηγούμενη ενότητα, έχει επίσης επιδεινώσει το καθαρό εισόδημα του αγρότη-ελαιοκαλλιεργητή. Όσον αφορά στα βιομηχανικά ελαιοτριβεία, ο μεγαλύτερος σύμμαχος για τη δημιουργία καθαρού εισοδήματος είναι η ποσότητα. Με την έλλειψη ποσότητας, έχει προκληθεί μια ανελέητη μάχη στην αναζήτηση ελαιόκαρπου (πρώτης ύλης), γεγονός που έχει αυξήσει ακόμα περισσότερο τον ανταγωνισμό μεταξύ τους και που σε ορισμένες περιπτώσεις έχει κηλιδώσει το όνομα των entamadoras, περιορίζοντας την παραγωγή της επιτραπέζιας ελιάς. Αυτό το περιβάλλον υπερβολικού ανταγωνισμού συνέβαλε, με τον ίδιο τρόπο, στη μείωση των ωφελειών αυτού του κρίκου της αλυσίδας, προκαλώντας σε πολλές περιπτώσεις αρνητικά οικονομικά αποτελέσματα.
Οι τυποποιητές
Ο επόμενος κρίκος της αλυσίδας αξίας είναι ο τυποποιητής ελαιολάδου, ένας ιδιαίτερα απαραίτητος τομέας, η εργασία του οποίου είναι θεμελιώδης, καθώς καθιστά διαθέσιμο στα ράφια το ελαιόλαδο που παράγεται στην πηγή από τους ελαιοκαλλιεργητές και τα ελαιοτριβεία (Σ.Σ. όπως είναι γνωστό, στην Ισπανία όλο το ελαιόλαδο πωλείται στην κατανάλωση επώνυμο και τυποποιημένο).
Η φετινή χρονιά έχει προκαλέσει μια σειρά από σοβαρά προβλήματα και στους τυποποιητές. Λόγω των μακροπρόθεσμων συμφωνιών των τυποποιητών με τις μεγάλες αλυσίδες διανομής, σε συνδυασμό με τον περιορισμό των διαθέσιμων χρηματικών κεφαλαίων και την αύξηση των τιμών παραγωγού της πρώτης ύλης των ελαιολάδων, δυσχεραίνεται το έργο της βιομηχανίας τυποποίησης και στις περισσότερες περιπτώσεις επιδεινώνεται η οικονομική της κατάσταση, ειδικά στον τομέα της ιδιωτικής επωνυμίας/ ετικέτας (private label) και όσων εταιρειών δεν είναι καθετοποιημένες με ιδιόκτητους ελαιώνες και ελαιοτριβεία.
Τα σούπερ μάρκετ
Τα σούπερ μάρκετ (οι αλυσίδες διανομής) είναι επιχειρήσεις που βασίζονται στους μεγάλους όγκους, επομένως, αν προσθέσουμε την έλλειψη διαθεσιμότητας του προϊόντος σε μια μη γραμμική αύξηση των τιμών, δηλαδή, ενώ οι τιμές παραγωγού έχουν ανατιμηθεί περισσότερο από 60%, στον τελικό προορισμό δεν έχουν φτάσει πάνω από το 40%. Προκύπτει, λοιπόν, ένα κενό που θα πρέπει να απορροφηθεί από τους προηγούμενους κρίκους, άρα και από αυτόν της διανομής γεγονός, που με τη σειρά του οδήγησε αυτόν τον τομέα, ομοίως, σε επιδείνωση της κατάστασης αποτελεσμάτων του.
Ο καταναλωτής
Όσον αφορά στον τελικό χρήστη, δηλ. τον καταναλωτή, ούτε αυτός είναι ικανοποιημένος, διότι δεν καταλαβαίνει πώς γίνεται να έχει διπλασιαστεί η τιμή ενός προϊόντος σε τρία χρόνια. Γιαυτό υποψιάζεται ότι οι προηγούμενοι κρίκοι της αλυσίδας βλέπουν το καθαρό τους εισόδημα/κέρδος να πολλαπλασιάζεται.
Τελικά, στην πραγματικότητα και στις περισσότερες των περιπτώσεων, λόγω του μειωμένου όγκου του προίόντος, κανένας από τους επί μέρους κλάδους, τους κρίκους της αλυσίδας, δεν είδε τις δραστηριότητές του να ανταμείβονται θετικά, αφήνοντας έτσι ολόκληρο τον κλάδο σε μια ευαίσθητη οικονομική κατάσταση, η οποία θα χειροτερεύσει ακόμα περισσότερο, αν δεν βελτιωθούν οι κλιματολογικές συνθήκες, συνεπώς και οι μελλοντικές προοπτικές συγκομιδής της ελαιοκομικής περιόδου 2023/24, ενώ παράλληλα θα συνεχίζεται η σταδιακή μείωση της κατανάλωσης ελαιολάδου λόγω της υψηλής του τιμής.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου